Thêm vốn vào đời

Chị là một chủ cửa hàng bách hóa khá lớn ở ngay trước cổng chợ xã quê tôi. Hôm đó có một bà mẹ trạc bốn lăm, năm mươi tuổi vào cửa hàng chị vờ mua hàng cốt chỉ để đánh cắp cho được một chiếc quần vải ú đen. Khách đông hàng đắt nhưng chị vẫn phát hiện được việc bà mẹ ấy đã bỏ chiếc quần bà săm soi trước đó vào sâu dưới đáy mủng đồ.

Chị lặng lẽ gọi người nhà lên giúp mình bán hàng, rồi bước ra đường, chị nói thầm vài câu vào tai người đàn bà. Bà thất sắc theo chị ra sau nhà, rồi một lúc sau bước ra với vẻ mặt tươi tỉnh. Thấy mẹ tôi có vẻ biết chuyện xảy ra, chị lại ghé tai mẹ tôi kể lại sự tình. Thì ra chị đã không lấy lại chiếc quần ú đen - món hàng vô cùng quí giá với người phụ nữ nông thôn thời bao cấp - mà còn tặng thêm bà mẹ ấy một chiếc áo bởi thấy chiếc áo của bà ta quá cũ sờn. “Cũng chỉ vì họ khó quá. Cũng là cách mình giúp người làm phước mà...” - chị nói nhỏ và dặn mẹ tôi kín miệng...

Mẹ tôi đã khuất nhưng tôi vẫn nhớ mãi câu chuyện ấy như để thêm vốn cho mình trên đường đời. Và khi đọc những mẩu tin được báo đăng mới đây về những gì mà những thầy cô giáo đã làm với những học sinh tơ măng của họ vì nghi các em lấy tiền lớp, tiền bạn, đẩy các em đến những thảm kịch đau lòng, tôi chỉ còn biết lặng im trong niềm chua xót. Chị chủ cửa hàng nhân hậu ở quê tôi chỉ mới học qua cái chữ lớp 3 bình dân học vụ. Vậy mà...Tôi lại ngẫm lời của văn hào Victor Hugo: “Lương tâm cũng là một thứ tri thức” và càng buồn cho những người chưa biết có nặng được cái chữ không mà đã nhẹ cái tâm.